Stel je eens voor, je leert voor het eerste fietsen. Waar kan je dit beter leren, op een geasfalteerde, vlakke parkeerplaats of op een stuk land met kuilen en hobbels? Natuurlijk, de parkeerplaats. Waarom is die plaats zo belangrijk in het leerproces? Hoe kunnen wij hierop inspelen? We gaan eens kijken of we dat te weten kunnen komen.
Randvoorwaarden
We gaan iets volledig nieuws aanleren. Het gaat natuurlijk om het fietsen zelf, maar er zijn een hoop randvoorwaarden. Hardheid van de bodem, regenplassen, stoepranden, zingende buurvrouwen, geparkeerde auto’s, wind, voetgangers en ga zo maar door. Voor de beste leercurve zou je het liefst al deze invloeden van buitenaf willen elimineren dan wel optimaliseren. We willen een gigantische loods hebben met een vlakke, harde vloer zonder storende factoren als mensen en wind. Echter, meestal vinden we zo’n plek niet.
Eenvoudigste omstandigheden
Al die randvoorwaarden kunnen we afpellen, maar we kijken naar die vloer. Als ik iets wil leren en ik doe dit op de eenvoudigste ondergrond heb ik het meeste succes. Verzwaren we de omstandigheden, lees: hobbels, wordt er meer gevraagd van al onze systemen om de gecreëerde onbalans te compenseren. Dit kunnen we nog niet als we iets nieuws aanleren. Vereenvoudigen we de omstandigheden, dan we kunnen ons richten op de kerntaak; het leren fietsen. Dit is een van de meest belangrijke taken van de leraar, eenvoudig beginnen en langzaam verzwaren zodat de leercurve kan worden doorgezet.
De optimale lijn
Je zult je nu afvragen wat er mis is met die strakke blauwe piste die je voor je lessen gebruikt, is toch prima? Komen ze allemaal vanaf en zijn blij als ze beneden zijn. Ok, en wat als je verder het gebied in wilt? Elke piste heeft een continu veranderende vallijn, elke piste heeft hobbels, kuilen, kombochten, geulen. De taak is aan ons om het terrein te lezen en de optimale lijn te kiezen voor onze klanten. Wat is de optimale lijn?
Ken je het gevoel in een achtbaan als je hard naar beneden dendert en plots weer omhoog gaat? Je wordt in je stoel gedrukt. Vervolgens al ben je boven en je gaat plots weer naar beneden lijkt het alsof je zweeft. Precies dit gebeurt ook op de piste, maar niet zo extreem. Wanneer kunnen wij makkelijker onze ski’s draaien, denk je? Als we in de stoel (grond) gedrukt worden of als we zweven? De theorieën hierachter laat ik jullie hier ff bespaard. Al vertaal je dit naar de piste en onze optimale lijn zoeken we dus de weg naar beneden waar we de bochten maken terwijl we ‘zweven’, we vermijden zoveel mogelijk de zogenoemde ‘gegenhang‘ (tegenhelling).
Een andere term kwam nog voorbij, vallijn, de weg die een sneeuwbal rolt. We weten allemaal hoe het werkt en kunnen allemaal zeggen welke weg een sneeuwbal rolt. Nu is het nog zaak dat dit een actieve beoordeling wordt in je hoofd tijdens het lesgeven, waar loopt de vallijn zo dat ik a) liefst geen gegenhang heb, b) niet te veel versnel, c) nog wel genoeg snelheid heb om weg te komen. Complex, maar we doen het allemaal onbewust. We gaan -bijvoorbeeld – niet een klant een bocht laten maken aan de rand van de piste, die ook nog eens schuin richting die afgrond met bomen afloopt. Gaat te snel, gaat fout, pleister plakken, angst, slechte didactiek, 15 stappen terug.
Dus…
De optimale lijn kiezen is een kwestie van ervaring en proberen. Waar sta je in de leercurve, moet ik vereenvoudigen of verzwaren? Al dit soort vragen leiden tot een optimale lijn voor jouw klant voor dat moment. Het leren lezen van de piste is iets waar we te weinig bij stilstaan, maar wat ons zoveel voordelen op zou kunnen leveren. Hoe beter we de piste kennen, hoe beter we onze klant naar voren kunnen brengen. Je zult na verloop van tijd zien wat jouw spoorkeuze voor een effect heeft op het leerproces van je klant.
Tip van de meester
Mijn tip: Teken de piste waar je je meeste tijd doorbrengt eens uit op papier. Teken de obstakels, de liften, de bomen – alles. Probeer nu de piste goed in te beelden en teken de vallijn als pijltjes; kleine pijl is vlakke vallijn, grote pijl is een steile vallijn. Als je dit gedaan hebt, ga je eens goed nadenken welke weg de makkelijkste is en hoe je deze -waar / wanneer- kan verzwaren.
