‘Oké jongens, daar gaan we, handen op je knieën en skiën maar! De volgende afdaling mag iedereen zijn eigen kleur vliegtuig kiezen.’ Het zijn de twee bekendste standaard oefeningen voor kindergroepen. Handen op je knieën en vliegtuigje skiën. Maar niet iedereen leert vanaf jongs af aan de berg afglijden. Veel mensen leren pas op latere leeftijd skiën. Ondanks dat het dezelfde berg en sneeuw is, zit er toch een wezenlijk verschil tussen lesgeven aan kinderen en aan volwassenen.
Tijdens mijn eerste les aan Nederlandse volwassenen stond ik even te stamelen. ‘Remmen doe je in een pizzapunt. Ehm ja sorry ik weet even niet hoe je dit in normaal Nederlands zegt.’ Uiteindelijk wist ik de term Pflug met vertaling ploeg te vinden in mijn hersenen, maar deze term is alsnog nietszeggend voor veel mensen. De pizzapunt is gewoon een duidelijke vorm en voor veel mensen bekend. Maar als je als skileraar serieus genomen wil worden, laat je jouw volwassen leerlingen niet als hun lievelingsdier naar beneden skiën. Toch zijn taalgebruik en het soort oefeningen niet het enige wat je moet aanpassen als je volwassenen lesgeeft.
Verwachtingen en doelen
Skilessen worden genomen omdat mensen willen leren skiën, toch hebben volwassen veel verschillende motieven. Mensen die voor het eerst op wintersport gaan, mensen die ooit hebben leren skiën en graag een opfriscursus willen of mensen die veel angst hebben en zich zekerder willen voelen op de piste. Daarnaast zijn er ook nog verschillende doelen. Ouders die graag hun kinderen willen bijhouden, iemand die mee is voor de après-ski en blauwe pistes of degene die graag indruk willen maken op collega’s of familie. Vraag dus voor een les waarom men skilessen heeft genomen, wat hij/zij wil bereiken in de lessen en hoe de vakantie eruit gaat zien. Hierop kun jij niet alleen je les aanpassen aan de verwachtingen, maar kun je deze ook gelijk bijstellen (‘Nee, binnen twee dagen van de zwarte piste gaat niet lukken’). Wil de klant het gebied verkennen of juist de kroeg? Wil de klant van zijn angst afkomen of juist meer uitdaging vinden in het skiën? Zorg dat jij daar je lessen op aanpast. Wie betaalt, bepaalt! Maar wel binnen de mogelijkheden. Uiteindelijk is het belangrijkste dat je klant met een tevreden gevoel naar huis gaat!
Impliciet leren vs. Expliciet leren
Zoals in de vorige alinea misschien al duidelijk wordt, is er een groot verschil tussen volwassenen en kindergroepen. Volwassenen zijn denkers. Ze hebben meer angst (wat dat voor iemand betekend, lees je hier), hebben meer herhaling nodig en willen vaak graag weten hoe een beweging precies gaat. Anders als bij kinderen die impliciet leren, bewegingen leren zonder dat ze er zelf van bewust zijn. Een kind geef je een oefening zoals het vliegtuig zodat ze op de juiste momenten hun ski’s ont- of belasten. Zo leert een kind vanzelf de juiste bewegingsuitvoer kennen zonder daar bewust mee bezig te zijn geweest. Volwassenen leren echter veel explicieter. Als zij hun eerste bocht maken willen ze vaak precies weten welke bewegingen hiervoor nodig zijn. Bij volwassenen is een gedetailleerde uitleg van de beweging dus veel belangrijker. Zorg er echter voor dat je niet continue uitlegt en hou het bij kleine stukken van de bewegingsuitvoer. Volwassenen denken veel na, hoe meer uitleg ze krijgen hoe meer dit tot nadenken leidt. Probeer kort uit te leggen, het (overdreven) voor te doen en het ze dan zelf te laten ervaren. Skiën leer je het snelste door te doen!
Interne focus vs. Externe focus
Als je een groep volwassenen leert skiën probeer dan tijdens de uitleg van het skiën vooral de nadruk te leggen op externe focuspunten. Mensen leren beter door de focus extern te leggen, bij een onderdeel dat van het lichaam af staat dan door interne focus, het lichaam zelf. Bij skiën kan dit gemakkelijk gedaan worden door de focus te leggen op de ski’s. Ondanks dat het lichaam de ski’s stuurt zorgt de focus op de ski’s ervoor dat iemand de bewegingsuitvoer sneller onder de knie krijgt. De aandacht ligt dan niet bij de beweging zelf maar bij de uitkomst van de beweging. Dit betekent niet dat de aandacht nooit op het lichaam mag liggen maar probeer zoveel mogelijk externe focuspunten te zoeken.
Motorisch leren
Kinderen zijn nog volop motorisch aan het leren. Elke dag leren ze weer nieuwe vaardigheden zoals schrijven, gooien en springen. De verbindingen in de hersenen die hiervoor nodig zijn worden continue nog aangepast. Kinderen zijn hierdoor nog zeer flexibel en leren relatief snel. Volwassenen zitten echter al veel meer vastgeroest in hun bestaande (bewegings)patronen. Hierdoor kost het voor volwassenen meer moeite om een nieuwe beweging vast te leggen in de hersenen. Ga vooral niet te snel en zorg voor veel herhaling. Het is belangrijk om veel aandacht te besteden aan de basis van het glijden. Als je ervoor zorgt dat iemand stabiel op zijn/haar ski’s staat en zich comfortabel voelt, zorgt dit voor een veilig gevoel en een goede houding als je een stap verder gaat. Wanneer je een volwassenen meerdere dagen lesgeeft, begin dan elke dag weer een of meerdere stappen terug dan waar je de vorige dag geëindigd bent. Wees niet bang om in herhaling te vallen of het langzaam aan te pakken. Uiteindelijk profiteren je klanten hier het meest van. Op het moment dat een leerling valt, zijn meestal de gecreëerde omstandigheden van je les niet comfortabel genoeg voor de leerling. Dit is dus ook weer het moment om een stapje terug te doen naar de fase waarin het wel goed ging om vervolgens daar weer op voort te bouwen.
Dussss…
Volwassenen lesgeven gaat dus veel over herhaling, vertrouwen bouwen en comfort binnen de lessen. Door het skiën expliciet aan te leren met een externe focus zullen je klanten het skiën snel onder de knie krijgen. Houdt de verwachtingen en doelen van de klant in de gaten en wees flexibel in het bijstellen hiervan. Hierdoor zorg jij uiteindelijk voor een hoge tevredenheid van de klant! En wie weet heb je dan volgende week weer een groep volwassenen in plaats van kinderland.
