Je stapt uit de lift, klikt jezelf in je ski’s en hop daar ga je. Ooit heb je skiën geleerd en sindsdien hoef je er eigenlijk niet meer over na te denken. Sterker nog toen je het skiën leerde, dacht je ook alleen maar na over de oefening die je uitvoerde. Maar, het feit dat je stil kan staan op de berg en jezelf kan voortbewegen heeft alles te maken met Natuurkunde. Geen zorgen, we zullen niet de relativiteitstheorie uitleggen maar een beetje theorie achter je kunnen is natuurlijk nooit verkeerd.
Versnellen
We beginnen met het begrip versnellen. Hoewel we binnen het skiën het vaak hebben over snelheden, is versnelling eigenlijk een veel beter begrip. Snelheid zegt iets over binnen hoeveel tijd je een bepaalde afstand hebt afgelegd. Waarbij versnelling wat zegt over de verandering van je snelheid binnen een bepaalde tijd. En juist die verandering is binnen het skiën veel aanwezig. Oftewel, de eerste wet van Newton, kracht = massa x versnelling.
De versnelling kunnen we uit deze formule halen door de gezamenlijke krachten op een lichaam te delen door de massa van het lichaam. In het geval van skiën is de massa constant. De krachten om ons heen zijn dus ‘als enige’ van invloed op de versnelling die we hebben. Als de krachten om ons heen nul zijn dan is onze versnelling ook nul (je staat stil). Oke ben je er nog bij?
Krachten
Wat zijn dan die krachten waarvan we spreken? Er zijn vele verschillende factoren,daarmee ga ik jullie niet allemaal vervelen, maar er zijn een paar standaarden. Natuurlijk de zwaartekracht, de wrijvingskracht van je ski’s, de luchtweerstand, etc.
Veerkracht
Veerkracht wordt ook wel de ‘energie’ van een ski genoemd. Met de juiste carve techniek kun je de kracht die je tijdens de bocht opbouwt in je ski, door middel van buiging, weer laten vrijkomen tijdens het uitkomen van de bocht. Hierdoor kun je ervoor zorgen dat je ondanks dat je bochten maakt, niet teveel negatieve versnelling opbouwt en je jouw snelheid behoudt.
Spierkracht
Er zijn niet alleen krachten die van buitenaf werken maar jijzelf kunt ook kracht leveren, namelijk spierkracht. Neem het ‘hochentlasten’, een opwaartse beweging komt niet vanzelf. Jij drukt jezelf met je voeten weg van de bodem, hierdoor beweeg je omhoog. Tegelijkertijd wordt de tegengestelde kracht richting de grond groter en vervolgens neemt deze kracht weer af. Probeer het zelf maar eens uit op de weegschaal. Ondanks dat je gewicht niet verandert, kun je jouw gewicht wel beïnvloeden door neer-/opwaartse bewegingen te maken. Interessant? Houd dan vooral de komende blogs in de gaten!
Zoals gezegd bepalen de gezamenlijke krachten op een lichaam de versnelling. Om ervoor te zorgen dat je versneld moet de som van deze krachten meer zijn dan nul. De voortbewegende kracht is dus groter dan de tegenwerkende kracht. Dus bijvoorbeeld je zet je af met je stokken waardoor je de luchtweerstand en wrijvingsweerstand overwint en je voortbeweegt. Er zijn ook nog andere manieren waarop je de verschillende krachten kunt beïnvloeden.
Krachten beïnvloeden
Op de volgende manieren bereik je een grotere versnelling:
- Zwaartekracht: Een steile helling zorgt voor een grotere zwaartekracht en dus een grotere versnelling. Lees meer over de zwaartekracht in de vorige blog.
- Wrijvingsweerstand: Door de kanten van je ski’s te gebruiken heb je minder raakvlak met de sneeuw wat zorgt voor minder wrijvingsweerstand en dus een grotere versnelling.
- Luchtweerstand: Door jouw eigen lichaamsoppervlak kleiner te maken (gebogen houding) heb je minder luchtweerstand en dus een grotere versnelling. Daarbij bepaald ook het weer en de hoogte waarop je zit de luchtdichtheid. Op hoge hoogte is de luchtdruk lager. Een lagere luchtdruk zorgt voor een lagere luchtweerstand.
Dit kun je natuurlijk ook omdraaien en zorgen voor een kleinere versnelling. Dit kan zelfs ervoor zorgen dat je een negatieve versnelling krijgt. De krachten die ervoor zorgen dat je voortbeweegt, worden dusdanig klein, dat de krachten die je afremmen het grootste zijn. Hierdoor krijg je een negatieve versnelling, je remt af, en komt uiteindelijk tot stilstand.
Tot slot
Al met al heeft de natuurkunde dus meer met het skiën te maken als je misschien dacht. De hellingsgraad van de piste, de luchtweerstand of wrijvingsweerstand zijn allemaal van invloed tijdens het skiën. Factoren die jijzelf ook kunt beïnvloeden. Dus de volgende keer dat je niet vooruit komt op de ski’s. Hop, je voortbewegende kracht vergroten en de weerstanden verkleinen